Pogrom Żydów - Białystok, II wojna światowa





Na zdjęciu - pogięta pod wpływem ognia kopuła, wieńcząca dach Wielkiej Synagogi w Białymstoku.
I trochę historii: Niemcy zaatakowały ZSRR 22 czerwca 2041 roku, a już 27 czerwca wojska niemieckie zajęły Białystok.
Tego samego dnia okupanci niemieccy spędzili do Wielkiej Synagogi 800 Żydów i podpalili budynek, mordując ich wszystkich, a pożar przeniósł się również na sąsiednie budynki.

Być może nie wszyscy wiedzą, że w Białymstoku od 1941 roku było też getto i zajmowało znaczną część centrum miasta. Zlikwidowano je w sierpniu 1943 roku po upadku powstania w getcie.
16 sierpnia mija też rocznica wybuchu powstania i obrony ludności żydowskiej przed zagładą w getcie w Białymstoku. 

Ale inspiracją do napisania tego wiersza było zdjęcie na Internecie, przedstawiające radosną młodzież żydowską w 1938 roku.
Wiersz napisałam, ale potem nie mogłam już nigdy odnaleźć tego zdjęcia.




Fotografia z trzydziestego ósmego - deptak na Lipowej,
Młodzież żydowska: chłopcy i dziewczęta na spacerze.
Lewi, może Aaron, a może Izaak prowadzi swoją wybrankę,
Na imię jej było Sara albo Estera, a może wołali na nią Rachel.
W czasach filmu dźwiękowego, penicyliny, elektryczności,
W czasach humanizmu, behawioryzmu, wiary w człowieka -
Roześmiana młodzież żydowska spaceruje ulicą Lipową.
Gdzie ich los dopełnił się, gdzie ostatni życia przystanek?
Czy w czterdziestym pierwszym w czerwcu - Aarona albo Izaaka
Ogień strawił w Wielkiej Synagodze?
Czy może płonące Chanajki, Piaski - zabrały ich do Boga?
A może ziemski spacer, napiętnowani gwiazdą Dawida,
Zakończyli w białostockim getcie, Treblince, Prużanie?
Podczas okupacji niemieckiej tylko idea katastrofizmu - nie traci racji bytu.
Nie trzeba umrzeć, żeby zobaczyć bramy piekieł.
Bramy są cztery - wszystkie prowadzą do białostockiego getta.
Wielkie monstra przegryzły w ludziach człowieczeństwo, ludzkie sumienia.
I grabią, palą, zabijają człowieka i godność w człowieku.
Jakie mieli sny - ten Lewi albo Izaak, ta Sara, a może Estera?
Czy śnili o życiu? Chlebie?
A może w ich snach - człowiek był człowiekiem?


Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Chandra

Obraz
  Siedzę zaklęta w „nie chce mi się”, Zasłuchana w pochmurne ego; Zastój dobry jak każdy inny, Dzisiaj nie trzeba mi niczego!   Zielonooki kot sąsiadów Ociera się o moje nogi - Zapewne   chciałby mi powiedzieć: W życiu zawsze trzeba coś robić!   Robię krok w przód, wbrew zniechęceniu, Czasami jako optymistka; A czasem z wielkim pesymizmem - Chociażby działania namiastkę.   Grunt nie może uciekać spod nóg - Chandra źle mi los wybiera! Nawet jeżeli będę dreptać,  Uda mi się odbić od zera.   Fraszka:  Recepta O krok do ostrej apatii? Leczyć fantazją i atrakcją.
Read more »

Nocą....

Obraz
  Co noc wyruszam na Drogę Mleczną, Spaceruję wśród białego złota gwiazd. Tak jak lunatyk chodzę po dachach - Z księżycem gawędzimy aż po brzask. Opuszczam na chwilę zwykłe życie, Zagłębiam się w nocnych snów widziadłach. Barwne wizje płyną jak w teatrze, Powolny mózg zabrał w świat fantazji. Gwiazdy ścielą się u stóp - nisko! Wśród granatu nocy świecą mgławice. Chcę wiedzieć - jak jest u Boga w Niebie? Zaglądam tam przez dziurkę od klucza. Fraszka: Lunatykowanie To spacer bez zawrotów głowy, To sen chodzony i odlotowy.
Read more »

Sen wieczny

Obraz
  Na twarz przywołuję uśmiechy, Uśmiechy w odcieniu milczenia. Na półki ze snami odkładam, Przebytą część mego istnienia: Przez pamięć wrażenia spisane I duszy niepewne wybory, Też cienie - zasnute letargiem. Dzisiejszy dzień stare sny spłoszył. Wędruję pomiędzy krzyżami, Ustawionymi w równe rzędy, To tutaj poległy marzenia, Zasnęły na wieki - snem wiecznym. Tak! Narzekam. Wciąż brak mi skrzydeł, Które niosą na szczyt istnienia! Dziś wiem! Loty do chmur przeminą I  pod krzyżem zasną złudzenia. W czasie pandemii mniej bywamy, mniej widzimy, mniej też zdarzeń, które mogą pobudzić wenę twórczą. Czasami interesujące zdjęcie powoduje, że powstanie wiersz. A jeśli do tego zdjęcia dołożymy bytność na cmentarzu, to na pewno w głowie urodzą się refleksje na temat przemijania i niejednokrotnie temat wiersza.
Read more »

Książka - "Tajemnice życia"

Obraz
 Polecam Państwu mój tomik poezji. Na treść książki składają się wiersze, które wysłałam na konkurs  literacki Wydawnictwa Poligraf.  W konkursie - w 2022 roku otrzymałam wyróżnienie i tym oto sposobem powstała ta książka. Jeśli Państwo lubicie wiersze w formie książkowej, to od dzisiaj tomik jest już w księgarniach.  Książkę można również zakupić na stronie internetowej Wydawnictwa Poligraf. Książkę z dedykacją i autografem można również zamówić pod adresem e-mail: bwaluszko@wp.pl, lub na Allegro. Gorąco polecam. Beata Wałuszko
Read more »

Nie jestem już...

Obraz
Nie jestem już tą słoneczną dziewczyną, Która łódką skleconą z marzeń do brzegu Przybija, życie nie niesie mnie w chmurach Jak kiedyś - na srebrnym rożku księżyca. Nie idę o lasce, chociaż utykam, Brnę przez kłopoty - jak w piachu, na wietrze, Jeszcze patrzę w górę z nadzieją głęboką, Szukam miejsca pośród gwiazd Drogi Mlecznej. Może dni z biegiem czasu się zmieniły, Przygasły, przestałam je liczyć w myślach, Ale chciałabym być w twoich ramionach, Mocnych jak drzewa, jak słońce słonecznych. Fotka z Pinteresta. Jak tu nie napisać wiersza?  Pinterest podsuwa mi wspaniałe zdjęcia. Piszą: "Znajdź  pomysł na wiersz". Komentarze
Read more »

Monotonia

Obraz
  Dzień, który składa się z rytuału Zwyczajnych i monotonnych zdarzeń, Miewa tyle ze szczęściem wspólnego, Że istnieje data w kalendarzu.  Tłamsi naturę zwykły poranek, A monotonia się nie czai, Lecz wdziera w ludzki grafik uparcie, Tkwi na papierze i w każdym zdaniu; Jest królem powietrza, solą życia I jednostajnie powtarza kadry, I nieodmiennie z zegarkiem tyka, Chociaż świat gna do przodu uparty.     Wiecznie pędzący świat nie wie nawet, Że chociaż mknie do przodu z fantazją, Bywa powtarzalny jak obrazek, Monotonny, odbity przez kalkę. I jeszcze fraszka  na ten sam temat: Monotonia Jeśli życie staje się monotonne, Żyjemy tylko raz, a nie wielokrotnie.
Read more »